درز انبساط پل باید به طور صحیح تری به عنوان درزهای حرکتی  در پلها شناخته شوند ، زیرا آن ها برای حرکت نسبی بین دهانه های عرشه پل و کوله ها که ناشی از دلایل متعدد و نه صرفاً مربوط به دما  هستند، تأمین می شوند. درز انبساط پل باید به عنوان بخش جدایی ناپذیر از هر سازه پل شناخته شود و به همین ترتیب در مرحله اولیه طراحی مورد توجه قرار گیرد. اگر درز انبساط پل به دقت طراحی و تفصیل شده باشد ، به درز انبساططور صحیح توسط عوامل متخصص نصب شده و تحت تعمیر و نگهداری مناسب در سرویس قرار گیرد.

هیچ دلیلی وجود ندارد که برای چندین سال درزانبساط پل عملکرد بی دردسر نداشته باشد. درک این نکته مهم است که درزهای انبساطی پلها در آسیب پذیرترین موقعیت ممکن در هر پل واقع شده اند ، در تراز سطح قرار گرفته اند که در معرض ضربه و لرزش ترافیک هستند. نه تنها در معرض اثرات عناصر طبیعی مانند آب ، گرد و غبار ، شن ، اشعه ماوراء بنفش و ازن قرار دارند، بلکه همچنین تحت تاثیر مواد شیمیایی استفاده شده مانند محلول های نمک ، مواد قلیایی سیمان و مشتقات نفت هستند. درزهای انبساط پل برای عملکرد صحیح باید شرایط زیر را داشته باشند.

شرایط درز انبساط پل

1- همه حرکات سازه ، افقی و عمودی را سازگار کنند.

2- در برابر تمام بارهای اعمال شده مقاومت کنند.

3- کیفیت سواری خوبی داشته باشند ، بدون ایجاد زحمت و خطر برای هر طبقه از کاربران جاده (از جمله دوچرخه سواران ، عابران پیاده و حیوانات).

4- خطر لغزش درد درز انبساط پل وجود نداشته باشند.

5-  در عملکرد خود بی صدا و بدون لرزش باشند.

6-در برابر خوردگی و حمله مواد شیمیایی و شن مقاومت کنند.

7-  نیاز به تعمیر یا نگهداری جزئی داشته باشند یا بدون نیاز به تعمیر و نگهداری باشند.

8- امکان بازرسی، تعمیر و نگهداری و تعویض آسان درز انبساط پل میسر باشد.

مهم ترین عوامل خراب شدن درز انبساط

از نفوذ آب ، گل و لای و سنگ ریزه باید به طور موثری جلوگیری و یا تمهیداتی برای حذف آنها فراهم شود. یک بررسی از 200 پل بتنی  نشان داد نشت درزهای انبساط ، جزئیات ضعیف یا معیوب زهکشی ، ضد آب بودن نامناسب  و دسترسی محدود به بولت های و تکیه گاهها درزها برای تعمیر و نگهداری را از مهم ترین عوامل خراب شدن این سازه ها تشخیص داد. عملکرد بسیاری از درزهای انبساط پل متغیر بوده است. دلایل این امر اغلب به آسانی مشخص نیست و برخی از ارزیابی های قبلی در مورد علت خرابی، نادرست یا نامناسب بوده است. بررسی های انجام شده توسط آزمایشگاه تحقیقات حمل و نقل و جاده  نشان داده است که

عملکرد درزهای انبساط پل تحت تأثیر عوامل زیر است:

1- حرکات ساختاری.

2- تراکم ترافیک و بار روی درز انبساط پل.

3- طراحی درز انبساط پل.

4- مواد استفاده شده دردرزها.

5- آماده سازی مخلوط ، نگاهداری ، تراکم ، جمع شدگی و ضخامت رویه و مواد مخلوط دستی.

6- محکم سازی بستر، پیوستگی و مهاربندی.

7- وضعیت لایه زیرین.

8- آب و هوا و دما در طول نصب و سرویس.

9- مواد و ذرات ریز و خوردگی.

10- آماده سازی محل نصب درز انبساط پل.

11- عملکرد بولت های نگهدارنده.

ترکیب پیچیده از عواملی که عملکرد درزانبساط پل را تحت تأثیر قرار می دهند

لزوماً برای هر نوع درزانبساط مجزا همان ترکیب یا دنباله یکسان نیست. باید اطمینان حاصل شود که طراحی درزانبساط پل و مواد به کار رفته در ساخت آن می توانند دامنه حرکات و چرخش های انتهای عرشه را که برای سازگار شدن فراخوانده می شود ، به اندازه کافی بپذیرند. سازه هایی با عرشه های نسبتاً انعطاف پذیر می توانند شرایط سختی را برای انواع خاصی از درزها (به عنوان مثال درزهای مدفون) ایجاد کنند، به خصوص در سازه های چند دهانه که درزهای انبساط پل تحت حرکات دهانه های مجاور هستند.

چرخش عرشه تحت تأثیر طراحی سازه ای و کارایی تکیه گاه هاست و هرگونه مهار اضافی تکیه گاه ها می تواند باعث افزایش حرکات در درزها ، به ویژه با عرشه هایی که دارای یک مقطع عمیق هستند، شود. هرگونه محدودیت (به عنوان مثال خاک و شن و خوردگی) که از حرکت کامل جلوگیری می کند، می تواند به درز های انبساط پل و سازه آسیب جدی برساند. امروزه تعداد زیادی از درزهای اختصاصی در بازار وجود دارد و مشکل مهندس اغلب انتخاب مناسب ترین درزانبساط برای عملکرد خوب درطول دوره سرویس و بهره برداری  است. مشاوره در مورد انتخاب ، طراحی و نصب درزهای انبساط  پل ها در تعدادی از نشریات ارائه شده است  انتخاب نوع درز تا حد زیادی توسط دامنه کل حرکت تعیین می شود تا سازگار شود. در پل های دره ای چند دهانه،استفاده از  درزها ی انبساط با جابجایی زیاد به استفاده از تعداد زیاد درزهای انبساط با جابجایی کم ترجیح داده می شود ،. این گزینه در جدول1-3 خلاصه شده است كه از دپارتمان استاندارد حمل و نقل BD 33/88 استخراج شده است.

جدول 1-3  انتخاب نوع درزانبساط پل (محدود کردن حرکت درز در حالت حد قابلیت بهره برداری)

  ردیف

 

نوع درزانبساط حرکت طولی قابل قبول درزانبساط پل  حرکت عمودی قابل قبول ماکسیمم بین دوطرف درز(میلی متر)
    حداقل(میلی متر)     حداکثر(میلی متر)
1 درز انبساط مدفون زیر رویه مداوم 5 20 1.3
2 Asphaltic plug 5 40 3
3 Nosing با درزگیر ریخته شده 5 12 3
4 درز انبساط Nosing با درزگیر فشرده پیش ساخته 5 40 3
5 درز انبساط الاستومری 5 -2 3
6 اجزای الاستومری در رانرهای فلزی 5 -2 3
7 درز انبساط شانه کنسول یا درز دندانه دار 25 2 3